บทบาททางวัฒนธรรมของตำนานเทพญี่ปุ่นในปัจจุบัน: ระหว่างความหลากหลายกับความเป็นหนึ่งเดียว

Abstract

บทคัดย่อ นิฮนฌินวะ (Nihonshinwa) คือตำนานเทพของญีปุ่นที่มีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรในภาคแรกของวรรณกรรมชิ้นแรกของญี่ปุ่นคือโคะจิกิ (Kojiki,ค.ศ.712) และภาคแรกของตำราประวัติศาสตร์ชุดแรกของญี่ปุ่นคือ นิฮนโฌะกิ (Nihonshoki,ค.ศ.720)ตำนานเทพญี่ปุ่นถูกใช้ในการปลุกใจประชาชนให้รักชาติและพร้อมสู้เพื่อจักรพรรดิซึ่งเป็นทายาทของสุริยเทพีในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง  ทำให้ภาพลักษณ์ที่คนทั่วไปมีต่อโคะจิกิ และนิฮนโฌะกิเป็นแง่ลบ  บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อนำเสนอส่วนหนึ่งของการศึกษาการแพร่กระจายของตำนานเทพญี่ปุ่นในปัจจุบัน  เมื่อเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 ตำนานเทพถูกเขียนใหม่ในหลากหลายรูปแบบ เป็นวรรณกรรมสมัยใหม่อ่านง่าย การ์ตูน หนังสือภาพ ผู้คนเริ่มให้ความสนใจเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และที่มาของวัฒนธรรมต่างๆปี 2012 มีการจัดงานเฉลิมฉลอง โคะจิกิ ครบรอบ 1300 ปี กิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยวในแหล่งที่มีระบุในตำนานเทพยิ่งทำให้เกิดการอ่านใหม่มากขึ้นผู้วิจัยได้ลงพื้นที่วิจัยการเผยแพร่ตำนานเทพญี่ปุ่นโดยเฉพาะการให้ความสำคัญกับ โคะจิกิในปัจจุบัน  โดยเก็บข้อมูลกิจกรรมที่เกี่ยวกับตำนานเทพของทั้งภาครัฐและเอกชนในจังหวัดโตเกียว ฌิมะเนะทตโตะริ นะระ และมิยะสะกิ  และได้สัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญด้านตำนานเทพญี่ปุ่นเกี่ยวกับการศึกษาและการเขียนใหม่ จากการศึกษาดังกล่าวพบว่าตำนานเทพญี่ปุ่นเป็นสื่อที่ใช้สืบสานวัฒนธรรมดั้งเดิมที่มีความหลากหลายจากรุ่นสู่รุ่นปลูกฝังสำนึกในความเป็นชาวญี่ปุ่นที่มีประวัติศาสตร์ร่วมกัน  อีกทั้งเรื่องเล่าแต่ละตอนในตำนานยังสร้างความหมายให้คนญี่ปุ่นรู้สึกผูกพันกับท้องถิ่น  โดยปรากฏเป็นสถานที่สำคัญในตำนานที่ปวงเทพประกอบวีรกรรมต่างๆ  กระแสความนิยมตำนานเทพญี่ปุ่นปัจจุบันสะท้อนการยอมรับความหลากหลายของเรื่องเล่าจากท้องถิ่น  และยังแสดงให้เห็นความเชื่อมโยงระหว่างวรรณกรรม  การท่องเที่ยว  และความเชื่อทางศาสนาชินโตวรรณกรรมเรื่อง โคะจิกิ จึงเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างความเป็นหนึ่งเดียวของชาวญี่ปุ่น  ในสมัยก่อนและระหว่างสงครามโลกครั้งที่สองมีวัตถุประสงค์คือสร้างความเป็นหนึ่งเดียวเพื่อโยงไปสู่การเคารพจักรพรรดิและการทหาร  แต่ในปัจจุบันการอ่านใหม่และนำมาใช้เป็นการสร้างความเป็นหนึ่งเดียวเพื่อนิยามความเป็นชาวญี่ปุ่นโดยให้ความสำคัญต่อท้องถิ่นและวัฒนธรรมดั้งเดิม  บทความฉบับนี้  เป็นส่วนหนึ่งของการวิจัยในโครงการ the Japan Foundation Short-term Fellowship Program for 2013-2014 ซึ่งผู้วิจัยได้รับทุนไปศึกษาที่ประเทศญี่ปุ่นระหว่างตุลาคมถึงพฤศจิกายน2556 คำสำคัญ: ตำนานเทพญี่ปุ่น, โคะจิกิ, บทบาททางวัฒนธรรม, ความหลากหลาย, ความเป็นหนึ่งเดียว     Abstract Japanese Myth (Nihonshinwa) was found in the first part of “Kojiki” (712 A.D.) which was recorded as the first Japanese written literature, and the first part of “Nihonshoki” (720 A.D.) which was the first history textbook of Japan.Japanese Myth was used for political purpose by the pre-war government to persuade people to become patriotic and devote themselves to the Emperors who are the descendants of the Sun Goddess. The image of Kojiki and Nihonshoki became the pictures of the dark period of war. This paper aims to focus on the dispersion of today’s Japanese Myth. In the 21st century, Japanese Myth has been rewritten in a variety of different literary works, such as easy-to-read modern pocket books, cartoons and picture books. The stories of history and the origins of Japan are very much live issues. Kojiki’s 1300 year anniversary events that were held in 2012 also have had the effect of increasing the popularity of Japanese Myth tourism activities. This paper is based on my field research in Tokyo, Shimane, Tottori, Nara and Miyazaki, included the interview to experts in Japanese Myth.  From this field study, it was found that Japanese Myth today is the media for passing the various traditions down from generation to generation. It makes people feel conscious that they are Japanese and that they share mutual history. The stories in the myth composed the meaning of local land, and are the bond between people and the region.“Kojiki boom” in these days reflected the acceptance of the variety of many local myths which were compiled in Kojiki, affected unity of Japanese people.This study shows the connection between Japanese Myth and Literature, tourism and the belief in Shinto. Kojiki is the literary work which has been a part of making unity of Japanese people. Japanese Myth at the period of WWII represented the power of the Emperors and military to make the unity. However, Japanese Myth at present time expressed the significance of local land and traditional customs, also to make the unity for giving the definition of “Japanese”. This paper is part of my research on the Japan Foundation Short-term Fellowship Program for 2013-2014, based on the field research in Japan, October-November 2013.   Keywords: Japanese Myth, Kojiki, cultural function, variety, unity