ความสำคัญของคัมภีร์อรรถกถาเถรวาทต่อการศึกษาพระไตรปิฎก

Abstract

บทคัดย่อ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) กำเนิดและพัฒนาการของอรรถกถา (2) หลักการและวิธีการอธิบายพระพุทธพจน์ และ (3) ความสำคัญของอรรถกถาที่มีต่อการศึกษาพระไตรปิฎก ผลการวิจัยพบว่า อรรถกถาถือกำเนิดตั้งแต่ครั้งพุทธกาล พระพุทธเจ้าทรงเป็นพระอรรถกถาจารย์พระองค์แรก สมัยปฐมสังคายนา พระสังคีติกาจารย์ได้สังคายนาพระพุทธพจน์อีกหมวดหนึ่งที่เรียกว่า ปกิณกเทศนา โดยผนวกสาวกภาษิตเข้าไว้ด้วยเรียกว่า มหาอรรถกถา ซึ่งต่อมาได้แปลเป็นภาษาสิงหล จนกระทั่งพระอรรถกถาจารย์ได้ปริวรรตอรรถกถากลับเป็นภาษามคธเรียกว่า อภินวอรรถกถา ซึ่งยังคงใช้กันอยู่จนปัจจุบัน งานวิจัยนี้นำเสนอหลักการและวิธีการอธิบายพระพุทธพจน์ และการใช้อรรถกถาศึกษาพระไตรปิฎกในด้านต่างๆ ได้แก่ การแปลหรือตีความพระพุทธพจน์ การอธิบายข้อปฏิบัติและหลักธรรม การจัดหมวดหมู่พระพุทธพจน์ และการอธิบายเรื่องราวในพระไตรปิฎก คัมภีร์อรรถกถามีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการศึกษาพระไตรปิฎก เพราะช่วยอธิบายรูปศัพท์และความหมาย ขยายความหลักธรรมวินัย และเล่าเรื่องราวประกอบเพื่อให้เข้าใจเนื้อความในพระไตรปิฎกได้กว้างขวางลึกซึ้งยิ่งขึ้น คำสำคัญ : พระไตรปิฎก, อรรถกถา, พระพุทธพจน์, เถรวาท   Abstract This research aims to study (1) the origin and development of Atthakatha, (2) the principles and approaches used by Atthakatha, and (3) the significance of Atthakatha in studying Tipitaka. The results are as follows: Atthakatha was originated by Lord Buddha as the first commentator. Upon revision of the Tipitaka, the exegesis was done to revise the other category of the Buddha’s words together with the disciples’ proverbs as Mahã-Atthakatha later transliterated into Sinhalese. The commentators then re-transliterated it to Pali Abhinava-Atthakatha used till now. The researcher proposed the ways by which the commentators describe Tipitaka, and the use of Atthakatha in various aspects such as translating or interpreting the Pali, explaining the Dhamma principles, classifying the Pali, and searching the historical evidences. Atthakatha therefore becomes significant for studying Tipitaka because it is potentially used to explain the vocabulary forms and meanings, the Dhamma and Discipline, and the stories to bring about the better understanding Tipitaka. Keywords: Tipitaka, Atthakatha, Buddha’s words, Theravada