พฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศเพื่อการจัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์ของนักเรียนโรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาพฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศและอุปสรรคในการแสวงหาสารสนเทศเพื่อการจัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์ของนักเรียนโรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลหลัก คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ปีการศึกษา 2554 จำนวน 30 คน จัดทำโครงงาน 5 สาขาวิชา คือ ชีววิทยา เคมี ฟิสิกส์ คอมพิวเตอร์และคณิตศาสตร์ สาขาวิชาละ 6 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง ประกอบด้วยข้อคำถามที่พัฒนาตามขั้นตอนของตัวแบบการแก้ปัญหาสารสนเทศบิกซิกส์ (Big6TM Skills) 6 ขั้นตอน ผลการวิจัยพบว่า ขั้นตอนที่ 1 การนิยามภาระงาน นักเรียนกำหนดหัวข้อเรื่องจากความสนใจของตนเอง การพัฒนาต่อยอดจากหัวข้อโครงงานของรุ่นพี่ และการเรียนรายวิชาสัมมนาทางวิทยาศาสตร์ ขั้นตอนที่ 2 การกำหนดกลยุทธ์การแสวงหาสารสนเทศ นักเรียนกำหนดแหล่งสารสนเทศจาก เอกสาร สถาบัน และบุคคล โดยพิจารณาจากความน่าเชื่อถือและความทันสมัย ขั้นตอนที่ 3 การค้นหาและการเข้าถึงสารสนเทศ นักเรียนสืบค้นจากฐานข้อมูลทรัพยากรสารสนเทศห้องสมุด อินเทอร์เน็ต ฐานข้อมูลออนไลน์และการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ โดยใช้ดรรชนี คำสำคัญและไฮเปอร์ลิงก์เพื่อค้นหาสารสนเทศที่เกี่ยวข้อง ขั้นตอนที่ 4 การนำข้อมูลไปใช้ ในการใช้สารสนเทศ นักเรียนอ่านสารสนเทศที่ค้นหามาได้อย่างคร่าวๆ ดึงสารสนเทศที่ตรงกับความต้องการมาใช้ แปลและสรุปเนื้อหาที่ได้เป็นภาษาของตนเอง และบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งสารสนเทศมาเพื่อใช้อ้างอิง ขั้นตอนที่ 5 การสังเคราะห์สารสนเทศ นักเรียนจัดระบบสารสนเทศที่ได้มาจากแหล่งต่างๆ โดยจัดกลุ่มสารสนเทศและจัดเรียงเนื้อหาที่เขียนขึ้นตามลำดับหัวข้อที่มีความต่อเนื่องและเชื่อมโยงกัน ทบทวนเนื้อหาให้เป็นไปตามขอบเขตของโครงงาน และมีการนำเสนอสารสนเทศในรูปของรายงาน โปสเตอร์ เพาเวอร์พอยต์ ตลอดจนการสาธิตการทดลองประกอบ ขั้นตอนที่ 6 การประเมินผลผลิตและกระบวนการ นักเรียนมีการแสวงหาสารสนเทศด้วยวิธีต่างๆ จนกระทั่งได้หัวข้อในการทำโครงงาน และผ่านขั้นตอนการแสวงหาสารสนเทศจนได้สารสนเทศมากเพียงพอพร้อมที่จะดำเนินการทำโครงงาน จะเริ่มปฏิบัติโครงงานตามทฤษฏี ขอบเขต ระเบียบวิธีการทำโครงงานที่ได้กำหนดไว้ จนกระทั่งบรรลุผลตามเกณฑ์ที่อาจารย์กำหนด